TRICALS, voluit het ‘Treatment Research Institute for the Cure of ALS’, is het Europese netwerk voor medicijnstudies (trials). Het is opgezet omdat mensen met ALS een effectieve behandeling verdienen én snellere toegang tot nieuwe medicijnen. TRICALS biedt een online platform waar mensen met ALS zich kunnen registreren voor deelname aan medicijnonderzoek. Dit geeft farmaceuten een overzicht van Europese patiënten die willen deelnemen, en laat zien welke ALS-centra binnen Europa ingericht zijn om trials te kunnen uitvoeren. TRICALS verbindt op deze manier patiënten met de ALS-centra in academische ziekenhuizen (binnen Europa) en de farmaceutische industrie.
In 2014 ging de eerste versie van TRICALS in Nederland live, waarna steeds meer Europese ALS-centra en hun patiënten aansloten. Inmiddels doen tien ALS-centra in zeven landen mee en dit aantal groeit voortdurend. TRICALS is inmiddels beschikbaar voor patiënten in onder andere België, Ierland, Italië, Zwitserland en Frankrijk. Meer dan 650 patiënten zijn op dit moment aangemeld bij TRICALS. Deze patiënten worden tijdig geïnformeerd over nieuwe medicijnstudies, zodat zij een grotere mogelijkheid hebben om deel te nemen aan trials ter behandeling van ALS. Tot eind 2017 zijn er zes medicijnstudies in Nederland uitgevoerd, waarbij patiënten vanuit registratie bij TRICALS hebben deelgenomen.
Mensen met ALS, PLS en PSMA uit Nederland en België kunnen zich registreren als geïnteresseerde voor medicijnonderzoek op www.tricals.org. Zodra er informatie is over een toekomstige medicijnstudie, worden geregistreerde patiënten per e-mail geïnformeerd via een wervingsbrief of via de nieuwsbrief. Patiënten die zich aanmelden bij TRICALS worden gevraagd om een aantal medische gegevens (zoals diagnose en medicatiegebruik) in te vullen.
Daarnaast wordt gevraagd om eens in de drie maanden de vragenlijst ALS-FRS-R in te vullen. Dit is een meetinstrument om de klachten en lichamelijke conditie van een patiënt in kaart te brengen. Het herhaaldelijk meten van de ALS-FRS-R geeft ons inzicht in hoe ALS zich ontwikkelt over de tijd en welke factoren hierop mogelijk van invloed zijn. Dit maakt het mogelijk om het ziekteverloop in te schatten, nog voor hun deelname aan een trial. Naast de ALS-FRS-R vragen wij patiënten ook om hun gewicht en longfunctie bij te houden (nadat deze bijvoorbeeld is gemeten tijdens een bezoek aan een revalidatie-/behandelteam).
Dat patiënten zelf hun scores rapporteren, biedt een hoop voordelen. Hierdoor hebben onderzoekers meer en betere data om het onderzoek naar ALS verder te brengen. Het biedt ook de mogelijkheid om de voortgang van de ziekte voor individuele patiënten op afstand te monitoren. Patiënten hoeven hierdoor minder frequent naar een behandelaar. Bovendien kan de behandelaar de zorg beter aansluiten op het stadium van de ziekte. Dit vereist wel dat de scores van de patiënten zelf een goede benadering zijn van de scores die behandelaren zouden rapporteren.
Om deze redenen is er een patiënten versie van de ALSFRS-R ontwikkeld. Deze vragenlijst bevat aanwijzingen in de antwoordmogelijkheden, zodat het voor de patiënt duidelijk is welke score ze moeten rapporteren. De antwoordmogelijkheden zijn eenvoudig en eenduidig zijn. Deze patiënten versie van de ALSFRS-R wordt deze inmiddels in het TRICALS platform gebruikt. We bekijken nu mogelijkheden om de vragenlijst in de toekomst ook voor de monitoring van de zorg bij ALS behandelteams te gebruiken.
Om te kijken of een medicijn ook daadwerkelijk een effect heeft of het verloop van ALS, krijgt in een medicijnonderzoek de ene groep patiënten altijd het medicijn en de andere groep patiënten een placebo (nepmedicijn). Bij alle patiënten wordt gedurende een langere periode een aantal uitkomstmaten gemeten, zoals de ALS-FRS-R, spierkracht, longvolume, stadium van de ziekte, en cognitief functioneren (ECAS). Het is dan van belang dat alle deelnemers van de medicijnstudie op precies dezelfde manier gemeten worden, zodat we betrouwbare resultaten verkrijgen. Alleen dan kunnen we de data met elkaar vergelijken, om te zeggen of het medicijn effect laat zien op het ziekteverloop, de spierkracht, de longfunctie of de cognitie.
Het is daarom belangrijk om te bepalen hoe we dit het beste kunnen meten. En als dat helder is, moet iedereen weten (leren of bijscholen) hoe dit dan ook te doen. Om dit te bereiken, worden er jaarlijks workshops gehouden over uitkomstmaten voor zorgverleners van alle Europese TRICALS centra. Op basis van eerdere workshops zijn er vanuit ALS Centrum Nederland TRICALS e-cursussen ontwikkeld in samenwerking met experts binnen Europa. Met deze e-cursussen kunnen alle neurologen, onderzoeksverpleegkundigen en onderzoeksmedewerkers die betrokken zijn bij medicijnstudies in ALS zich trainen en bijscholen volgens de laatste stand van zaken, zowel online als in de workshops.
Eind 2017 hadden er in totaal 186 mensen deelgenomen aan de trainingen. De komende jaren blijven deze trainingen gegeven worden en worden deze, waar nodig, aangepast aan de laatste stand van zaken. Zo dragen we met TRICALS bij aan goede en betrouwbare uitkomsten van medicijnstudies.