Een van de grootste obstakels bij het begrijpen, en uiteindelijk het behandelen van ALS, zijn de grote verschillen tussen patiënten. ALS, voorheen beschouwd als een ziekte van enkel de motorische zenuwcellen, staat tegenwoordig bekend als een ‘multisysteemaandoening’.
Naast motorische zenuwcellen, kunnen ook de stofwisseling, gedrag en cognitie verstoord zijn. Deze uiteenlopende veranderingen en verschillen tussen patiënten zijn waarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg. Voor de ontwikkeling van effectievere behandelingen, is het daarom belangrijk dat minder voor de hand liggende uitingen, die bijvoorbeeld al vroeg in de ziekte aanwezig zijn, ontdekt worden.
Huidige behandelingen kunnen vaak pas laat gestart worden wanneer er al onomkeerbare schade is opgetreden en werken daardoor minder goed. Het is daarom essentieel om vroege tekenen van de ziekmakende mechanismen te onderzoeken. Op die manier hopen we eerder te kunnen starten met behandelingen, of zelfs ALS te voorkomen in mensen met een hoog risico.
In dit unieke multidisciplinaire project richten we ons op de ontdekking en monitoring van vroege en verborgen uitingen van ALS. Dit is nodig om toekomstige behandeling op maat te maken en hopelijk uiteindelijk behandelingen te ontwikkelen die ALS voorkomen.
In dit project verzamelen we informatie over de stofwisseling, neuropsychologisch functioneren, structuur, functie en stofwisseling van de hersenen (door middel van MRI en elektrofysiologische metingen) en dagelijks functioneren (met behulp van digitale wearables). Door deze baanbrekende benadering zijn we in staat om het volledige spectrum van de ziekte te vangen en kunnen een enorme stap vooruit maken in het begrip van de onderliggende ziektemechanismen.
Het hoofddoel is om uitingen van ALS te ontdekken voordat de eerste symptomen ontstaan en unieke subgroepen van patiënten te identificeren. Op deze manier bevorderen we de ontwikkeling van: gepersonaliseerde behandelingen; strategieën om ALS te voorkomen bij mensen met een verhoogd risico.
Veelomvattende karakterisering helpt bij de ontwikkeling van behandeling op maat Bestudering van meerdere processen in het lichaam geeft inzicht in alle facetten van ALS . Dit is cruciaal voor het afstemmen van behandelingen op individuele patiënten. Ter illustratie: mensen met ALS die een verhoogde stofwisseling hebben, hebben mogelijk andere behandelingen nodig dan mensen met een normale stofwisseling.
Patiënten met hoge glutamaatwaarden in hun hersenen hebben mogelijk baat bij het verhogen van de dosering van Riluzol, terwijl dit voor anderen geen verschil zou maken. Met onze aanpak gebruiken we geavanceerde algoritmen om subgroepen van patiënten te onderscheiden om zo nieuwe aangrijpingspunten te identificeren voor toekomstig medicijnonderzoek.
In dit project bestuderen we daarnaast asymptomatische familieleden van mensen met ALS die een verhoogd risico hebben om later in hun leven de ziekte te ontwikkelen. Dit maakt het mogelijk om de vroegste veranderingen te identificeren die voorafgaan aan de eerste merkbare tekenen van ALS. Zo kunnen we beter toekomstige medicijnstudies ontwerpen voor behandelingen die worden gestart voordat de eerste symptomen optreden.
Door deelnemers op lange termijn te volgen, kunnen we biomarkers ontwikkelen die vroege veranderingen en het verdere ziektebeloop nauwkeurig reflecteren (bijvoorbeeld hersenstructuur en functie). Belangrijk is dat dit ons ook in staat stelt om te bevestigen dat deze biomarkers dienen als betrouwbare vroege tekenen van de ziekte. Samenvattend leidt dit project uiteindelijk tot nieuwe aangrijpingspunten voor geneesmiddelenonderzoek en biomarkers, het ontwikkelen van behandelingen op maat, en strategieën waarmee we het begin van ALS kunnen vertragen of, hopelijk, volledig voorkomen.
Binnen ALS Centrum Nederland hebben we de mogelijkheid om deze unieke, multidisciplinaire studie uit te voeren. De benodigde infrastructuur, faciliteiten en expertise zijn allemaal in ons centrum ondergebracht. Met dit project pakken we samen de belangrijkste hindernissen aan bij het verbeteren van de zoektocht naar effectieve behandelingen voor ALS.
Onze bevindingen kunnen verder dienen als een routekaart om de implementatieproblemen in een multidisciplinaire setting te verkennen en voor het uitvoeren van toekomstige klinische onderzoeken. Op deze manier streven we ernaar om meer gepersonaliseerde en effectievere behandelingen aan te kunnen bieden aan iedereen met ALS.
Uitingen van ALS te ontdekken voordat de eerste symptomen ontstaan en unieke subgroepen van patiënten te identificeren. Op deze manier bevorderen we de ontwikkeling van: gepersonaliseerde behandelingen; strategieën om ALS te voorkomen bij mensen met een verhoogd risico.
Aanvrager project: ALS Centrum Nederland