Daan Kamphorst (26) nam drie jaar geleden afscheid van zijn vader Erik, die op 52-jarige leeftijd overleed aan ALS. Nadat in februari 2015 de diagnose was gesteld volgde Daan, die dit jaar als regisseur afstudeert aan de St. Joost Academie in Breda, het ziekteproces op de voet met zijn foto- en videocamera. Daan kreeg veel aandacht voor zijn foto’s in de media, maar het voltooien van de documentaire stelt hij vooralsnog uit. “Dat is te confronterend.”
We zitten aan tafel in de studentenkamer van Daan in Rotterdam om herinneringen aan zijn vader op te halen. De relatie met zijn vader werd de laatste drie jaar van diens leven heel intens, vertelt Daan. “Ik heb hem zo emotioneel gezien, op zijn aller kwetsbaarst. Normaal zou je dat nooit met je vader meemaken. Ik heb het hele ziekteverloop dicht op zijn huid gezeten, dat was een soort verwerking voor mij, maar dat bood mij ook bescherming. De camera fungeerde als een schild, ik kon me daarachter verschuilen.”
Dat zijn vader altijd zo positief bleef, heeft Daan overeind gehouden: “Hij zei over ALS: ‘Je moet het niet zien als een probleem, maar als een feit. Dat kan je gewoon accepteren en ermee dealen. Een probleem is alleen maar een last op je schouders’. Mijn vader maakte dingen makkelijker. Kin- of oogbesturing vond ik heel heftig, maar hij zag het als een stukje meer vrijheid.”
Euthanasie wilde Erik niet, maar hij heeft wel de regie over zijn dood gehad, vertelt Daan. “Hij wilde het liefste dat hij aan een incident zou overlijden en dat is ook gebeurd. Bij een medische ingreep ging iets mis en daardoor belandde hij op intensive care.
De volgende dag wilde hij dat de beademing werd weggehaald. Toen kon hij weer praten, zelfs met luide stem. Hij heeft nog heel veel gezegd. Hij was zo manhaftig en op zijn puurst, fantastisch. We hebben tot op het laatst nog veel gelachen. Hij viel in slaap en is kort daarna overleden. De allerlaatste fase heb ik niet gefilmd, daar wilde ik me op dat moment niet mee bezig houden. De broer van mijn vader heeft tot kort voor zijn overlijden gefilmd, dat hij nog een grapje maakte. Dat bekijk ik telkens op zijn sterfdag.”
Erik Kamphorst ligt in Zeewolde begraven. “Mijn vader was beroepsmilitair en kreeg een militaire begrafenis. Er waren wel driehonderd mensen bij. Dat was echt prachtig. Hij had alles voorbereid. Ik zag hem overal in terugkomen, met de dingen die voor hem typerend waren. Hij leefde voor mij gewoon nog die dag. Op trompet werd bij het graf door een militair The Last Post gespeeld, en toen begon het keihard te regenen. Het leek wel of hij dat ook had geregeld. Ik moest er gewoon om lachen.”
De documentaire over zijn vader ligt dus even op de plank. “Ik kijk weleens een stukje video en dan komt het als een trein binnen, dan klap ik direct mijn laptop weer dicht. Ik ben heel blij dat ik het er met mijn vader over heb gehad. Hij zei: ‘Je moet geen spijt hebben als de documentaire niet afkomt’. Als het niet lukt, blijft het toch een herinnering die ik heb vereeuwigd. Een vriend van mij heeft de hele begrafenis gefilmd: die beelden heb ik ook nog niet gezien, ik durf dat niet. Een militair fotograaf heeft een mooi klein album van de begrafenis gemaakt.
Dat bekijk ik alleen rond de sterfdag van mijn vader en dan leg ik het weer weg. Die begrafenis, hoe het was, houd ik lekker in mijn hoofd.” “Ik vind het prachtig dat ik gevraagd ben voor de campagne, dat doet mij veel. Ik kan weer iets voor mijn vader doen, zo voelt het voor mij. Het is een ode aan hem. De mensen mogen het weten, het is confronterend, maar het geeft me ook wel weer kracht, hoe moeilijk zoiets ook is. Ik weet dat mijn vader denkt: ik ben trots op je kerel, dat flik je gewoon weer effe.”
Interview en foto: Rens Groenendijk, verschenen in het ALSNU van maart 2021.
Voor onderzoek naar de oorzaak en behandeling van ALS. Geen tijd te verliezen.